Nie zdziwi Cię pewnie fakt, że większość osób, odwiedzających dermatologa przychodzi właśnie z trądzikiem. To całkiem zrozumiałe, ponieważ jest to dolegliwość, która potrafi bardzo uprzykrzyć życie, a dodatkowo, kiedy jest źle zaopiekowana, często pozostawia po sobie ślady w postaci nieestetycznych blizn. Dzisiaj chciałabym opowiedzieć Ci trochę o czynnikach, które wywołują lub zaostrzają już istniejące zmiany trądzikowe.

Co to jest eksposom (ekspozom)?

Choć ten wpis bazuje na badaniach, to chcę, aby był on dla Ciebie jak najbardziej zrozumiały. Zacznijmy więc od tego, czym ten tytułowy eksposom jest.

Musisz wiedzieć, że to pojęcie jest w miarę nowe, bo po raz pierwszy zostało użyte w 2005 roku. Określa ono wszystkie czynniki środowiskowe i nasze reakcje biologiczne na nie, które wpływają na nas w ciągu całego życia (od poczęcia do śmierci).

To, że wpływ eksposomu jest olbrzymi, potwierdza fakt, że w 2016 roku miał on wpływ aż na 80% wszystkich chorób przewlekłych. Dużo, prawda?

Naukowcy podzieli wspomniane czynniki na sześć kategorii:

  • odżywianie
  • czynniki psychologiczne i związane ze stylem życia,
  • czynniki zawodowe (w tym kosmetyki),
  • zanieczyszczenia,
  • leki
  • czynniki klimatyczne.

I o tych grupach czynników opowiem Ci dziś trochę więcej, ale do tego przejdziemy za chwilę.

Kilka słów na temat trądziku

Skóra, jako nasz największy organ, tworzy swoistą barierę dla organizmu, chroniąc go przed wpływem środowiska. Oprócz samej funkcji ochronnej jest ona też naszym łącznikiem ze światem i stanowi główną drogę przenikania czynników środowiskowych i patogenów do organizmu.

Trądzik pospolity, jako choroba skóry, najczęściej dotyczy młodzieży, jednak coraz częściej można spotkać osoby dorosłe, które zmagają się z tym problemem. Ale jak on powstaje?

Na wystąpienie trądziku wpływa kilka rzeczy:

  • nadmierny łojotok,
  • zmiany w obrębie nabłonka mieszków włosowych,
  • powstawanie zaskórników,
  • zaburzona równowaga mikrobiomu skóry.

One wszystkie sprawiają, że organizm zaczyna wchodzić w tryb walki, uruchamiając procesy związane z odpornością. Toczy się bitwa o powrót do równowagi, a jak bitwa, to robi się gorąco, czyli jednym słowem mówiąc – pojawia się stan zapalny (w tym wypadku zaognienie zmian trądzikowych).

Oczywiście nie można też w tym wypadku wykluczyć cech dziedzicznych, ale jednak na ciężkość i leczenie trądziku ogromny wpływ mają czynniki zewnętrzne i środowiskowe, o których teraz powiem Ci trochę więcej.

Wpływ odżywiania na trądzik

Zgodzisz się ze mną, że odżywianie jest kluczowym elementem ogólnego zdrowia każdego z nas. Dieta może działać równie dobrze (a czasem nawet lepiej), niż lekarstwa, za to nieodpowiednia może też być przyczyną wielu chorób.

Jeśli mówimy o diecie w kontekście trądziku pospolitego, to z badań wynika, że mleko i węglowodany hiperglikemiczne (wysokocukrowe) działają tu na niekorzyść chorego. Badano to u wielu pacjentów i okazało się, że w populacjach, w których nie spożywa się wysoko przetworzonych produktów (takich jak przetworzone zboża, cukry, mleko), nie zaobserwowano występowania trądziku!

Jako że trądzik związany jest z zaburzeniem równowagi mikroflory skóry, badano też wpływ doustnych probiotyków na jego leczenie. Naukowcy przeprowadzali testy, podając pacjentom zarówno same probiotyki, jak i w połączeniu z antybiotykami. Wyniki, jakie dawało takie postępowanie, wydawały się pozytywne. Jednak potrzeba kontynuacji tych badań, aby jednoznacznie potwierdzić skuteczność takiego leczenia trądziku.

Jaki jest wpływ leków na trądzik?

Kiedy kupujesz w aptece jakiś lek, czy nawet suplement diety, na ulotce do niego dołączonej łatwo zauważysz, że oprócz tego, iż dany specyfik ma Ci w czymś pomóc, może też wywołać szereg skutków ubocznych.

Wśród leków, które w szczególny sposób mogą zaostrzać stan trądzikowy, należy wymienić wszelkie kuracje hormonalne, w tym większość doustnych środków antykoncepcyjnych. Z jednym wyjątkiem, tabletki zawierające octan chlormadinonu, dienogest, drospirenon i norgestimat mogą w leczeniu trądziku pomóc.

Musisz też wiedzieć, że sterydy anaboliczne, kortykosteroidy, leki immunosupresyjne, czy przeciwnowotworowe również sprzyjają pojawieniu się lub zaostrzeniu już istniejącego stanu chorobowego, jakim jest trądzik.

Jakie są kosmetyki, zabiegi pielęgnacyjne niewskazane przy trądziku?

Do czynników zawodowych, które mają istotny wpływ na trądzik, zalicza się też kosmetyki.

Śledząc mojego Instagrama, z pewnością już masz sporą wiedzę na temat skutecznej pielęgnacji skóry. Wiele ciekawostek i wskazówek znajdziesz też w moim Newsletterze – KLIK.

A co naukowcy mówią w tym temacie? Mówią to, co ja:

– wszystkie drażniące i silnie działające kosmetyki mogą zaostrzać trądzik, ponieważ zaburzają równowagę mikrobiomu Twojej skóry.

Oprócz kosmetyków zaliczyć można tu też wszelkie zabiegi związane z pocieraniem, szorowaniem, które mogą podrażnić skórę trądzikową.

Wiem, że czasem trudno oprzeć się pokusie, żeby użyć trzeci raz w ciągu dnia szczoteczki sonicznej, czy dermarollera, w końcu po takim zabiegu skóra wydaje się taka gładka… Nie mówiąc o wysmarowaniu jej kremem ściągającym, po którego użyciu skóra aż piszczy, taka jest napięta. Tak, to wszystko może dać Ci chwilowe poczucie zapanowania nad sytuacją, ale uwierz, działając w ten sposób, zrobisz sobie więcej krzywdy.

Kiedy borykasz się z trądzikiem, musisz też uważać na kosmetyki, które potocznie mówiąc, mogą Cię zapychać. W pielęgnacji można bowiem pójść w dwie różne strony – nadmiernego wysuszenia lub potem zbyt mocnego natłuszczenia, dlatego uważaj też na kosmetyki, które są zbyt tłuste.

Wpływ zanieczyszczeń na skórę trądzikową

Zanieczyszczenie powietrza, choć często niewidoczne gołym okiem, ma duży wpływ na kondycję naszej skóry. Wywołuje ono bowiem tzw. stres oksydacyjny, ten z kolei prowadzi do wzmożonego wydzielania łoju, który sprawia, że zwiększa się liczba zapalnych i niezapalnych zmian trądzikowych.

Musisz też wiedzieć, że sama często tworzysz dla siebie takie zanieczyszczone środowisko, a najlepszym przykładem tego jest palenie papierosów.

Dym papierosowy, to aerozol złożony z wielu szkodliwych substancji. To z pewnością wiesz, ale czy wiesz, jak działa on na Twoją skórę?

Badacze, obserwując skórę palaczy zauważyli, że przyspieszony jest u nich proces jej starzenia, a wynika to z faktu, że następuje wzmożona utrata wody, a tkanka łączna w skórze ulega degeneracji.

Wniosek jest zatem prosty – chcesz cieszyć się młodą skórą bez trądziku i zmarszczek – rzuć palenie!

Warunki klimatyczne, a trądzik

Czy borykając się z trądzikiem, zauważyłaś może, że stan Twojej skóry zmienia się wraz z sezonowymi wahaniami temperatury, czy choćby wilgotności powietrza? Przy trądziku ten czynnik również jest ważny. A jego najistotniejszym elementem jest promieniowanie UV, które również może zaostrzać trądzik.

Badacze, skupiając się na tym temacie, doszli do wniosku, że zarówno promieniowanie UVA, jak i UVB powodują m.in.:


  • rozrost gruczołów łojowych,

  • pogrubienie warstwy rogowej skóry,

  • większe wydzielanie łoju,

  • zwiększenie liczby zaskórników.

Te wszystkie elementy są prostą drogą do pogorszenia stanu Twojej skóry. Rada na to jest jedyna słuszna: Czy lato, czy zima, o kremie z filtrem nie zapominaj!

Wpływ czynników psychospołecznych i stylu życia na trądzik

Tego czynnika nie będę rozwijać jakoś szczególnie, bo tu sytuacja ma się podobnie, jak w przypadku diety – dużo zależy od Ciebie. Kiedy się nie wysypiasz, spędzasz długie godziny przed wszelkiego rodzaju monitorami, żyjesz w pędzie i stresie, nie ma szans, aby Twoje zdrowie w końcu się nie posypało.

Trochę smutna ta konkluzja, ale tak jest. Wiem, że w dzisiejszych czasach to trudne, mimo to spróbuj zadbać o siebie, a wtedy nie będziesz musiała się martwić workami pod oczami, czy kolejnym trądzikowym wysypem.

Ufff, jeśli dobrnęłaś do końca, to serdecznie Ci gratuluję! Wiem, że ten tekst mógł być trochę przytłaczający. Widzisz jednak, że praktycznie z każdym z tych czynników jesteś w stanie sobie w jakimś stopniu poradzić. W walce z trądzikiem najważniejsze jest, abyś najpierw zidentyfikowała to, co stan Twojej skóry pogarsza. Kiedy już namierzysz wroga, postaraj się ograniczyć z nim kontakt lub całkowicie go wyeliminować.

Oprócz tego dbaj o mikrobiom swojej skóry, myj ją delikatnymi środkami (2 x dziennie w zupełności wystarczy), nie bój się kosmetyków nawilżających i nie zapominaj o SPF! Jeśli tego będziesz pilnowała, to zobaczysz, że szybko odzyskasz kontrolę nad swoją skórą.

Tu możesz zobaczyć całość badania, które posłużyło mi do napisania tego tekstu: KLIK.
Źródło zdjęć: freepik.com

Scroll to Top